Articolul precedent |
Articolul urmator |
![]() |
![]() ![]() |
Ultima descărcare din IBN: 2024-06-12 00:22 |
Căutarea după subiecte similare conform CZU |
811.512.165’373.23 (2) |
Limbi ural-altaice, japoneza, coreeana, ainu, paleo-siberiana, eschimo-aleuta, dravidiene. Limbi sino-tibetane (Limba finlandeză, Limba estoniană, Limba maghiară) (146) |
![]() SIBEL, Bayraktar Fatma. Gagavuzlarda ki̇şi̇ adlari üzeri̇ne bi̇r deneme. In: Găgăuzia: limbă, istorie, cultură.: Consacrată celei de-a 50-a aniversări a „Dicţionarului găgăuz-rus-moldovenesc“, 1 decembrie 2023, Chişinău. Chişinău: A&V Poligraf, 2024, pp. 44-53. ISBN 978-9975-83-288-5. |
EXPORT metadate: Google Scholar Crossref CERIF DataCite Dublin Core |
Găgăuzia: limbă, istorie, cultură. 2024 | ||||||
Conferința "Găgăuzia: limbă, istorie, cultură. " Chişinău, Moldova, 1 decembrie 2023 | ||||||
|
||||||
CZU: 811.512.165’373.23 | ||||||
Pag. 44-53 | ||||||
|
||||||
![]() |
||||||
Rezumat | ||||||
Gagauzlarla ilgili araştırmalar 19. yy. sonlarında Moşkov ile başlamış, 20. yy.da hız kesmeden devam etmiştir. Kökenleri konusunda tartışmaların devam ettiği bu topluluk özellikle Hristiyan-Ortodoks olmaları ile Bulgar tarihçilerine göre “dinlerine sahip çıkan ama dillerine sahip çıkamayan Asparuh Bulgarlarının soyundan gelen kadim Bulgar halkından” idiler. Bu tezden rahatsız olan kimi Rumen bilim adamları ise Gagauzların Yunan menşeli bir halk olduğu tezini ortaya attı. Çünkü Gagauzlar kiliselerinde Rum Ortodoks kilisesinin dini terminolojisini kullanıyorlardı. Iorga’ya göre Gagauzlar “Balkanların Rum kökenli kadim halklarından biriydi.” Anadilleri olan Rumcayı unutmalarına rağmen dinlerini korumuşlardı. Moşkov ve Radloff’a göre Gagauzlar, Orta çağda Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlarda göçebe olarak yaşayan ve ilk Rus yıllıklarında Çerniye Klobuki diye adlandırılan Karakalpaklıların, Torkların yani Uz Türklerinin nesilleridir. C. Peez de Gagauzların kökeninin kuzeyden gelen Oğuz Türklerine dayandığını tespit etmiştir. 16.yüzyıldaki Tahrir defterlerinde de Gagauzların yaşadığı sancaklarda şahıs adlarının %70 oranında Tuna üzerinden Balkanlara geçen Uzlardan, %10 oranında Anadolu Türkmenlerinden %10 Kumanlardan olduğunu tespit edilmiştir. Bu bilgiler Manov’un “Gagavuzlar Ukrayna bozkırlarından Balkanlara gelen Uzların torunlarıdır” bilgileri ile örtüşmektedir. 16. yüzyılda Gagauzca kişi adlarının ya doğrudan doğruya Türkçeden “Akıncı, Börklü, Divane, Esencik. İpek şalu, Karaca, Koçar, Merd, Turasan…” veya Kuzey Türklerinden gelen isimlerden “Kırgaç, Kumani, Uzman, Bacane, Bige, Çerakçı, İlbed…” ya da Grekçe “Paraşkef, Manço, Todiş, Yanuş, Yençu, Tranocan…” veya Bulgarca’dan “Bogdan, Belço, Çerno, Islav, İstamad, Novak….” , Romence’den “İstul, İyon. Mihul, Radul, Vlah, Vlad, Vırban, Yanu, Traloy…” vb. Türkçeleştirilerek kullanılan isimler olduğu tespit edilmiştir. Manov’un eserinde Babay, Kuzu, Maalim, Su içmez gibi lakaplar ve Abacı, Altıparmak, Boyacı, Çelengir, Hacıoğlu, Jelezoğlu, Kırkyalan, Mırmır, Zavrak gibi soyadları yer almaktadır. Ad bilim anlamla ilişkili gösterileni ya da kavramı inceleyen bir bilim dalıdır. Ad bilim çalışmaları bize o dili konuşan insanların dünya görüşlerini, beklentilerini, tarihi köklerini anlamamıza yardımcı olur. Biz bu çalışmamızda Gagauzların kişi adlarını dilbilimsel açıdan masaya yatıracağız. Bu vesileyle de Gagauzların kendilerine vermekte oldukları adların derin yapısına göz atacağız. |
||||||
Cuvinte-cheie Gagauz, Gagavuz, Onomastik, kişi adları, antroponymie |
||||||
|