Hal kateqoriyası ismin əsas kateqoriyalarından olub, uzun inkişaf yolu keçmişdir. Elmi mənbələrdə hal bəzən ismin qrammatik kateqoriyası, bəzən isə ümumi qrammatik kateqoriya kimi təqdim olunur. Türkologiyada hal paradiqmasını altı əsas hal: adlıq, yiyəlik, yönlük, təsirlik, yerlik, çıxışlıq hal təşkil edir. Bəzi türk dillərində isə bir qədər fərqli mənzərə ilə rastlaşırıq. Məsələn, L.A.Pokrovskaya qaqauz dilində isimin 6 halını, N.Özkan isə 9 halını qeyd edir. Azərbaycan və türkmən dillərinin tədqiqatçılari isə müasir səviyyədə 6 haldan bəhs edirlər. Demək olar ki, halların sayındakı fərq tədqiqatçıların şəxsi yanaşmasından asılı olaraq dəyişir. Bu məqalədə qaqauz dilinin hal sistemi Azərbaycan, türk, türkmən dillərinin hal sistemi ilə müqayisəyə cəlb olunmuş, qeyd olunan dillər üzrə halın funksional xüsusiyyətləri, hal əvəzlənmələri araşdırılmışdır. Dilin tarixi inkişafı üzrə aparılan müşahidələr sübut edir ki, hal əvəzlənmələri bütün dövrlərdə mövcud olmuşdur. Araşdırmalar göstərir ki, halların hamısı bir-birini əvəz edə bilmir. Bu, həm də psixolinqvistik səciyyə daşıyır. Arxaik xüsusiyyətlərin saxlanması, dildaxili gedən proseslər, cəmiyyətdəki bilinqvizm, sıx təmasda olduğu dilin təsiri hal əvəzlənmələrində əsas səbəblərdəndir. Xüsusilə qaqauz dili rus dilinin birbaşa təsiri altında olduğu üçün burada hallar arasındakı sinonimlik daha çox özünü göstərir. Müasir Azərbaycan dilində hallar inkişaf yolunda semantik və struktur baxımdan möhkəmləndiyi üçün hal əvəzlənmələrinə çox az təsadüf olunur. Qaqauz dilində isə bu istiqamətdə kifayət qədər nümunələr mövcuddur. Həmin nümunələr məqalədə geniş təhlil olunmuş, hər bir halın işləklik səviyyəsi, semantikası tədqiqata cəlb olunmuşdur.

The case category is one of the main categories of the noun, and has gone through a long development path. In scientific sources, case is sometimes presented as a grammatical category of a noun, and sometimes as a general grammatical category. In Turkology, the case paradigm is made up of six main cases: nominative, possessive, directive, affective, locative, and expressive. In some Turkish languages, we find a slightly different picture. For example, L.A. Pokrovskaya notes 6 cases of the noun in the Gagauz language, and N. Özkan 9 cases.Researchers of Azerbaijani and Turkmen languages mention 6 cases at the modern level. It can be said that the difference in the number of cases varies depending on the personal approach of the researchers. In this article, the case system of the Gagauz language is compared with the case system of the Azerbaijani, Turkish, and Turkmen languages, the functional features of the case and case substitutions in the mentioned languages are investigated. Observations on the historical development of the language prove that case substitutions have existed in all periods. Research shows that not all cases are interchangeable. It also has a psycholinguistic character. Preservation of archaic characteristics, intra-linguistic processes, bilingualism in society, the influence of the language with which it is in close contact are the main reasons for case substitutions. Especially since the Gagauz language is under the direct influence of the Russian language, the synonymy between the cases is more evident here. In the modern Azerbaijani language, case substitutions are rare, as cases are strengthened semantically and structurally in the course of development. In the Gagauz language, there are enough examples in this direction. Those examples were extensively analyzed in the article, the level of functionality and semantics of each case were involved in the study.